The Spatial Management System in Poland: The Categorisation of the Problem from the Perspective of the Literature on the Subject

Authors

DOI:

https://doi.org/10.15678/ZP.2021.55.1.03

Keywords:

spatial management system, local spatial development plans, spatial policy in Poland

Abstract

Objectives: The article aims to distinguish institutional assessments of the Polish spatial management system’s weaknesses in the literature on the subject, as well as place them in the context of the international discussion and the hsistorical context.

Research Design & Methods: The article diagnoses the defects of the spatial management system in Poland, published in 2010–2020, which were confronted with the current theses concerning spatial management systems in Europe and those related to the spatial management system in the Polish People’s Republic before 1989. Based on this, the recurring problems and the key challenges for the Polish spatial management system have been identified.

Findings: One can consider the correctness of the assumption that the system in spatial management (considering historical and social conditions and differences, etc.) was less developed than the current one, adopted in Poland after 1989. On the other hand, the solutions adopted in some Western European countries can be considered as much betterprepared than those in Poland (the basis for such a thesis is the enormous spatial chaos generating serious costs, which was indicated in the Polish literature on the subject to a much greater degree than in other countries).

Implications / Recommendations: There should be a wider interdisciplinary connection and coherence of the expressed assessments, as well as a wider consideration of Western European countries’ experience.

Contribution / Value Added: The article offers a critical analysis of the literature on the subject concerning spatial management in Poland, proposing new research directions and referencing the literature from the Polish People’s Republic, as well as literature on spatial management systems in other European countries.

Article classification: review article – original literature review

JEL classification: R11

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Maciej Nowak, West Pomeranian University of Technology in Szczecin

Department of Properties
Faculty of Economics
ul. Żołnierska 47
71-210 Szczecin

References

Anioł, W. (2019). Bezład warszawski. O erozji i odnowie przestrzeni publicznych. Elipsa.
Bąkowski, T. (Ed.). (2018). Prawne problemy rozpraszania i koncentracji zabudowy. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Bąkowski, T. (Ed.). (2020). Specustawy inwestycyjno-budowlane. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Blotevogel, H., Danielzyk, R., & Münter, A. (2014). Spatial planning in Germany: Institutional inertia and new challenges. In M. Reimer, P. Getimis, & H. Blotevogel (Eds.), Spatial planning systems and practices in Europe: A comparative perspective on continuity and changes (pp. 83–108). Routledge.
Booth, P., Breuillard, M., Fraser, C., & Paris, D. (Eds.). (2007). Spatial Planning Systems of Britain and France: A Comparative Analysis. Routledge.
Budner, W. (2019). Gospodarka przestrzenna miast i aglomeracji. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.
Chmielewski, T., Śleszyński, P., Chmielewski, Sz., & Kułak, A. (2018). Ekologiczne i fizjonomiczne koszty bezładu przestrzennego. Prace Geograficzne, 264, whole issue (128 pages).
Cotella, G. (2018). EU cohesion policy and domestic territorial governance. What chances for cross-fertilization? Europa XXI, 35, 5–20.
Cotella, G. (2014). Spatial planning in Poland between European influence and dominant market forces. In M. Reimer, P. Getimis, & H. Blotevogel (Eds.), Spatial planning systems and practices in Europe: A comparative perspective on continuity and changes (pp. 255–277). Routledge.
Davoudi, S. (2016). EU Enlargement and the Challenges for Spatial Planning Systems in the New Member States. In U. Altrock, S. Güntner, S. Huning, & D. Peters (Eds.), Spatial planning and urban development in the new EU members states (pp. 31–39). Routledge.
Dimitrovska-Andrews, K. (2016). Regional Planning in Lithuania – Experiences and Challenges. In U. Altrock, S. Güntner, S. Huning, & D. Peters (Eds.), Spatial planning and urban development in the new EU members states (pp. 77–94). Routledge.
Dovenyi, Z., & Kovacs Z. (2016). Urban development in Hungary after 1990. In U. Altrock, S. Güntner, S. Huning, & D. Peters (Eds.), Spatial planning and urban development in the new EU members states (pp. 163–180). Routledge.
Drzazga, D. (2018). Systemowe uwarunkowania planowania przestrzennego jako instrumentu osiągania sustensywnego rozwoju. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Dziedzic, J. (2012). Sądowoadministracyjna kontrola aktów planowania przestrzennego gminy. Niepublikowana praca doktorska. Wyższa Szkoła Prawa i Administracji w Przemyślu.
Fogel, A., Geszprych, M., Kosieradzka-Federczyk, A., Król, M., & Zachariasz, I. (2014). Ograniczenia w zabudowie i zagospodarowaniu terenu a ład przestrzenny. Przepisy odrębne wobec ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa.
Geppert, A. (2014). France, drifting away from the regional economic approach. In M. Reimer, P. Getimis, & H. Blotevogel (Eds.), Spatial planning systems and practices in Europe: A comparative perspective on continuity and changes (pp. 109–126). Routledge.
Giedych, R. (2018). Ochrona przyrody w polityce przestrzennej miast. Studia KPZK, CXC, 77–120.
Gorzym-Wilkowski, W. (2017). Spatial Planning as a Tool for Sustainable Development: Polish Realities. Barometr Regionalny, 15(2), 75–85.
Izdebski, H. (2013). Ideologia i zagospodarowanie przestrzeni. Wolters Kluwer.
Jakobsche, J. (1985). Plan przestrzennego zagospodarowania kraju i planowanie makroregionalne. In J. Regulski (Ed.), Planowanie przestrzenne (pp. 23–44). Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (2011). Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Available at: https://miir.bip.gov.pl/strategie-rozwoj-regionalny/17847_strategie.html (accessed:
03.11.2020).
Kowalewski, A., Mordasewicz, J., Osiatyński, J., Regulski, J., Stępień, J., & Śleszyński, P. (2013). Raport o ekonomicznych stratach i społecznych kosztach niekontrolowanej urbanizacji w Polsce. Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, IGiPZ PAN.
Kozłowski, S. (1983). Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej Polski. Ossolineum.
Krajewska, M. (2017). Wartość gruntu w procesie przekształcania przestrzeni. Wydawnictwo Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego.
Lingua, V., & Servillo, L. (2014). The Modernization of the Italian Planning System. In M. Reimer, P. Getimis, & H. Blotevogel (Eds.), Spatial planning systems and practices in Europe: A comparative perspective on continuity and changes (pp. 1–20). Routledge.
Lityński, P. (2019). Budżetowe konsekwencje żywiołowego rozprzestrzeniania się miast dla samorządów gminnych. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
Maier, K. (2014). Changing planning in the Czech Republic. In M. Reimer, P. Getimis, & H. Blotevogel (Eds.), Spatial planning systems and practices in Europe: A comparative perspective on continuity and changes (pp. 215–235). Routledge.
Malisz, B. (1984). Podstawy gospodarki i polityki przestrzennej. Ossolineum.
Malisz, B. (1981). Zarys teorii kształtowania układów osadniczych. Arkady.
Markowski, T., & Drzazga, D. (2015). Koncepcja systemu zintegrowanego rozwoju w Polsce (założenia i zasady kierunkowe budowania systemu). In A. Klasik & F. Kuźnik (Eds.), Rozwój obszarów miejskich w polityce regionów. Studia KPZK PAN, CLXIV, 10–42. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
Markowski, T. (2010). Planowanie przestrzenne i instrumenty jego realizacji w świetle teorii ułomnych rynków. In P. Lorens & J. Martyniuk-Pęczek (Eds.), Zarządzanie rozwojem przestrzennym miast (pp. 12–31). Politechnika Gdańska, Wydawnictwo Urbanista.
Mikuła, Ł. (2019). Zarządzanie rozwojem przestrzennym obszarów metropolitalnych w świetle koncepcji miękkich przestrzeni planowania. Wydawnictwo Naukowe Bogucki.
Mrzygłód, T. (1971). Przestrzenne zagospodarowanie Polski. Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
Nadin, V. (2012). International comparative planning methodology: Introduction to the theme issue. Planning Practice and Research, 27(1), 1–10.
Nadin, V., & Stead, D. (2008). European spatial planning systems, social, models and learning. disP, 44(172), 35–47.
Nadin, V., & Stead, D. (2014). Spatial planning in the United Kingdom 1990–2013. In M. Reimer, P. Getimis, & H. Blotevogel (Eds.), Spatial planning systems and practices in Europe: A comparative perspective on continuity and changes (pp. 189–214). Routledge.
Nadin V., Stead D., Zonneweld, W., & Dąbrowski, M. (2018). COMPASS – Comparative Analysis of Territorial Governance and Spatial Planning Systems in Europe. Applied Research 2016–2018: Final Report. ESPON, Luxembourg. Available at: https://www.espon.eu/sites/default/files/attachments/1.%20COMPASS_Final_Report.pdf (accessed: 03.11.2020).
Ney, B. (2011). Ocena systemu planowania przestrzennego w Polsce oraz sugestie jego poprawy. In A. Maciejewska (Ed.), Gospodarka przestrzenna w świetle wymagań strategii zrównoważonego rozwoju. Studia KPZK, CXLII, 22–26.
Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN. Available at: http://journals.pan.pl/dlibra/publication/111398/edition/96670/content (accessed: 03.11.2020).
Newman, P., & Thornley, A. (1996). Urban Planning in Europe: International Competition, National Systems and Planning Projects. Routledge.
Nowak, M. (2020). Funkcje narzędzi polityki przestrzennej. Studia KPZK, 5(197), 25–85.
Nowak, M. (2017). Niesprawność władz publicznych a system gospodarki przestrzennej. Studia KPZK, CLXXV, 33–54. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN. Available at: http://journals.pan.pl/Content/103144/PDF/stud_kpzk_175.pdf?handler=pdf (accessed: 03.11.2020).
Nowak, M., Śleszyński, P., & Ostrowska, A. (2020). Orzeczenia sądów administracyjnych w systemie gospodarki przestrzennej. Perspektywa funkcjonalna i realizacyjna. Studium przypadku województwa
mazowieckiego. Samorząd Terytorialny, 7–8, 109–128.
Nowakowski, M. (2013). Sto lat planowania przestrzeni polskich miast (1910–2010). Oficyna Naukowa.
Olbrysz, A., & Koziński, J. (2011). Raport o finansowych efektach polskiego systemu gospodarowania przestrzenią. Opracowany w ramach prac badawczych zespołu ‘Finanse w urbanizacji’, przy wsparciu FIO oraz Związku Gmin Wiejskich.
Pańko, W. (1978). Własność gruntowa w planowej gospodarce przestrzennej. Studium prawne. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Parysek, J. (2017). Lokalna gospodarka przestrzenna w Polsce – prawo a rzeczywistość. In W. Ratajczak, M. Szewczyk, & J. Weltrowska, (Eds.), Teoretyczne i praktyczne aspekty prawa gospodarki przestrzennej (pp. 91–104). Wydawnictwo Naukowe Bogucki.
Regulski, J. (1982). Ekonomika miasta. Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
Reimer, M., & Blotevogel, H. (2012). Comparing spatial planning practice in Europe: A plea for cultural sensization. Planning Practice and Research, 27(1), 7–24.
Reimer, M., Getimis, P., & Blotevogel, H. (2014). Spatial planning systems and practices in Europe: A comparative perspective. In M. Reimer, P. Getimis, & H. Blotevogel (Eds.), Spatial planning systems and practices in Europe: A comparative perspective on continuity and changes (pp. 1–12). Routledge.
Rokicka-Murszewska, K. (2019). Administracyjnoprawne aspekty opłaty planistycznej. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Secomski, K. (1972). Elementy teorii planowania przestrzennego. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Secomski, K. (1966). Podstawy planowania perspektywicznego. Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
Stead, D., & Nadin, V. (2011). Shifts in territorial governance and Europeization of spatial planning in Central and Eastern Europe. In N. Adams, G. Cotella, & R. Nunes (Eds.), Territorial Development, Cohesion and Spatial Planning: Knowledge and Policy Development in an Enlarged EU (pp. 8–27). Routledge.
Szlachetko, J. (2017). Partycypacja społeczna w lokalnej polityce przestrzennej. Wolters Kluwer.
Śleszyński, P., Kowalewski, A., & Markowski, T. (2018). Studia nad chaosem przestrzennym, t. III, Synteza. Uwarunkowania, skutki i propozycje naprawy chaosu przestrzennego. Studia KPZK, CLXXXII, 101–123. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN. Available at: http://journals.pan.pl/skpzk/125269 (accessed: 03.11.2020).
Śleszyński, P., Komornicki, T., Solon, J., & Więckowski, M. (2012). Planowanie przestrzenne w gminach. IGiPZ PAN, Wydawnictwo Akademickie Sedno.
Tomczak, A. (2018). Otwarty krajobraz kulturowy z zabytkiem w tle. Formy ochrony przyrody na przykładach z ziemi łódzkiej. Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej.
Wierzbowski, M. (2014). Analiza prawna obowiązującego stanu prawnego w zakresie systemu planowania i zagospodarowania przestrzennego. Maszynopis.
Woźniak, M. (2018). Interes publiczny i interes indywidualny w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Zachariasz, I. (2015). Nowelizacja prawa planowania i zagospodarowania przestrzennego. In P. Kopyciński (Ed.), Sprawne państwo. Propozycje zmian w funkcjonowaniu jednostek samorządu terytorialnego (pp. 27–41). Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej.
Zakrzewska-Półtorak, A. (Ed.). (2016). Planowanie przestrzenne w Europie. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
Zawadzka, A. (2017). Ład nasz przestrzenny. Wolters Kluwer.
Zybała, A. (2019). Polityka przestrzenna i jej rezultaty w warunkach rosnącej złożoności jej problemów. Studia z Polityki Publicznej, 2(22), 103–122.

Downloads

Published

2021-12-21

How to Cite

Nowak, M. (2021). The Spatial Management System in Poland: The Categorisation of the Problem from the Perspective of the Literature on the Subject. Journal of Public Governance, 55(1), 23–34. https://doi.org/10.15678/ZP.2021.55.1.03